SEA-WATCH KAPITEIN CAROLA RACKETE: 'DAT ER HONDERDEN MENSEN OP ZEE OMKOMEN IS EEN POLITIEKE BESLISSING.'
EN VAN WIE KOMT HET KALERGI PLAN/DE KLIMAAT/ECO AGENDA?....
'Dat er honderden mensen op zee omkomen, is een politieke beslissing'
Carola Rackete is intussen weer op vrije voeten, in afwachting van haar proces. Ze krijgt doodsbedreigingen en houdt zich schuil op een geheime verblijfplaats tot ze terug naar Duitsland kan. Toen ze in de nacht van 28 op 29 juni met de ‘Sea-Watch 3’ koers zette naar de haven van Lampedusa, waren er 41 migranten aan boord: vluchtelingen uit Kameroen, Guinee, Ghana, Burkina Faso, Egypte en Mali, die vanuit Libië de oversteek hadden gewaagd.
– Wat deed u besluiten om het aanmeerverbod te negeren?
Carola Rackete «De situatie was kritiek. We waren al zeventien dagen op zee met 41 vluchtelingen. Vijftien onder hen hadden verzorging nodig. We gaven hun pijnstillers, maar dat volstond niet. Er waren twee dokters en enkele verplegers aan boord, maar we hadden een specialist nodig.
»De psychologische toestand van de vluchtelingen baarde ons ook zorgen. Ze hadden vreselijke dingen meegemaakt in Libië; ze waren gemarteld, verkracht, als slaven behandeld… Er was weinig plaats aan boord en geen privacy. We waren vooral bang dat we hun vertrouwen zouden verliezen. Elke dag legden we hun opnieuw de situatie uit, maar na twee weken waren ze onrustig. Ze waren bang dat we geen oplossing zouden vinden. Op een dag kwam een bemanningslid me zeggen dat we de controle aan het verliezen waren. Wat als ze zouden panikeren, in het water zouden springen of zo? De sfeer werd gespannen en de veiligheid van de bemanning stond op het spel. We hadden geen keuze.»
– En dus besloot u om illegaal de territoriale wateren van Italië binnen te varen.
Rackete «We hadden al twee weken geprobeerd toestemming te krijgen. Aan het begin van de missie hadden we samen onze grenzen bepaald, de noodsituaties waarin we tot elke prijs ergens zouden aanmeren. We wílden de wet niet overtreden, maar mensenlevens zijn belangrijker. Dat schrijft het internationale zeerecht trouwens voor: wie in nood verkeert, heeft het recht om gered en naar de dichtstbijzijnde haven gebracht te worden. De weigering van Matteo Salvini om ons op te vangen, is daarmee in tegenspraak.»
– Hoe was het dagelijks leven op het schip?
Rackete «Ik bracht zelf niet veel tijd met de migranten door, meestal was ik bezig in de stuurcabine. Ik kreeg informatie van mijn bemanning, die ik doorgaf aan de autoriteiten. Af en toe ging ik rond om te kijken of alles goed ging. Zo kon ik goed over alle opties nadenken en niets overhaast doen. Iedereen stond achter me, ik heb me nooit alleen gevoeld. Maar het deed wel pijn dat de Europese autoriteiten me in de steek lieten. Niet alleen Italië, maar ook Malta en Frankrijk. We hebben de haven van Marseille gevraagd of we daar konden aanmeren. Ons verzoek werd doorgegeven aan de havenautoriteiten, naar verluidt zelfs aan president Macron, maar we kregen geen antwoord. Enkele Duitse steden hebben zelf voorgesteld om ons op te vangen, maar de minister van Binnenlandse Zaken stak daar een stokje voor.»
– In wat voor stemming arriveerde u op Lampedusa?
Rackete «Gemengde gevoelens. Ja, we waren veilig aangemeerd, maar daardoor werd ik opgepakt en moest ik de vluchtelingen aan boord achterlaten. Wat zou er met hen gebeuren? Ik was bang dat de Italiaanse autoriteiten hen niet aan land zouden laten komen. Maar toen ik naar het vluchtelingencentrum van Lampedusa werd gebracht, waar mijn vingerafdrukken werden genomen, zag ik hen daar terug. Ze waren moe en bang, maar toen ze me zagen, applaudisseerden ze.»
– Hoe wordt een 31-jarige kapitein van een vluchtelingenschip?
Rackete «Na mijn middelbare school, in het Duitse Kiel, wist ik niet goed wat te doen. Ik heb me dan maar ingeschreven aan de zeevaartschool, want er waren toen veel vacatures in de handelsvaart. Al snel kreeg ik de kans om deel te nemen aan verkennings- en onderzoeksmissies op de Noord- en Zuidpool, onder andere met Greenpeace. Ik mocht met ijsbrekers varen. Het was heel inspirerend: op zo’n plaats begrijp je pas echt wat er met onze planeet aan het gebeuren is. Sindsdien zet ik me in voor het milieu.»
– Hoe kwam u dan bij de Duitse ngo Sea-Watch terecht, die migranten redt in de Middellandse Zee?
Rackete «Een collega bij Greenpeace vertelde me erover. Mijn eerste missie was in 2016. Voor mij vloeide dat logisch voort uit mijn inzet voor het milieu. De migratie- en de milieuproblematiek hebben dezelfde wortels, dezelfde oorzaken. Ze komen allebei voort uit ongelijkheid. De mensen die het hardst lijden onder de klimaatverandering, zijn ook degenen die de minste kansen krijgen en het vaakst migreren. Meestal komen ze uit landen zonder vrijheid, in een moeilijke economische situatie en ongunstige klimaatomstandigheden… Dat hangt allemaal samen.»
– Wat herinnert u zich nog van die beginperiode?
Rackete «Het was heel anders dan wat we met de ‘Sea-Watch 3’ hebben meegemaakt. Tijdens mijn eerste missie kwamen we aan bij een grote houten boot die aan het zinken was. De Italiaanse autoriteiten waren al ter plaatse en deden alles om de inzittenden te redden, maar van de driehonderd vluchtelingen waren er al tweehonderd verdronken. Die missie heeft me getekend. Er waren veel jonge mensen bij, kinderen zelfs. Als je dat ziet, begrijp je dat de situatie kritiek is. Wat wij met onze reddingsboten doen, is van cruciaal belang. De Europese overheden zijn niet alleen opgehouden met hun reddingsmissies, nu verklaren ze de ngo’s die die taak hebben overgenomen zelfs voor crimineel. Met het argument dat we vluchtelingen aanzetten om de oversteek te wagen. Maar dat klopt niet! Als er geen reddingsboten zijn, vinden er níét minder pogingen plaats. Er vallen alleen meer doden.»
– Zijn de Europese overheden verantwoordelijk voor de tragedie in de Middellandse Zee?
Rackete «De EU heeft besloten niets te doen. Als die mensen omkomen op zee, is dat geen toeval. Het is een politieke beslissing. En Europa kijkt alleen maar toe. Sterker nog, de EU steunt de Libische kustwacht! Het is een drama. We hebben een oplossing op Europees vlak nodig. We kunnen niet blíjven bakkeleien over iedere vluchtelingenboot. De Europese landen moeten sámen de vluchtelingen opvangen: het is niet fair om Zuid-Europa de hele last te laten dragen.»
– U dient een klacht in tegen Matteo Salvini, die u op Twitter allerlei lelijks naar het hoofd slingerde: hij noemde u een rijke Duitse communiste, een bandiet, een potentiële moordenares en een medeplichtige van smokkelaars.
Rackete «Mijn advocaat raadde me aan om dat te doen. Om een duidelijke boodschap te sturen. Je mág iemand die niet veroordeeld is, geen crimineel noemen. Een vicepremier moet de wet respecteren. En we wilden ook wijzen op de gevolgen van het haatdiscours van extreemrechts overal in Europa. Dat heeft al geleid tot een verschuiving van wat voor uitspraken we als aanvaardbaar beschouwen. En het lokt racistische misdrijven uit, zoals de moord op de Duitse gematigde politicus Walter Lübcke door een neonazi vorige maand. Toen hoorde je op tv dat we met de nazi’s moeten praten, ze in de discussie betrekken… Het is tijd om een duidelijk standpunt in te nemen.»
– Vreest u voor uw veiligheid?
Rackete «Ik krijg heel wat bedreigingen, vooral op sociale media. Maar die zijn niet tegen mij persoonlijk gericht: de meeste anderen die voor Sea-Watch werken en in de pers komen, krijgen ze ook. Ik probeer ze te relativeren.»
– En op juridisch vlak?
Rackete «Het onderzoek loopt nog (Rackete werd op 18 juli door de Italiaanse autoriteiten ondervraagd, red.). Naast de beschuldigingen dat ik vluchtelingen hielp oversteken en zonder toestemming de Italiaanse wateren ben binnengevaren, is er ook het ongeluk in de haven van Lampedusa, waar we tegen een boot van de Italiaanse douane zijn gebotst. Zo’n onderzoek kan maanden aanslepen, misschien jaren. We hopen dat ze de zaak laten vallen. Tegen andere kapiteins zijn ook al dergelijke aanklachten geuit, en die hebben nooit tot een proces geleid.»
© l’Obs
